Journal of Turkish Nurses Association

TÜRK HEMŞİRELER DERNEĞİ DERGİSİ ETİK İLKELER VE YAYIN POLİTİKASI
Yayın Etiği
Türk Hemşireler Derneği Dergisi hakemli bir dergi olup gönderilen makaleler çift taraflı kör hakemlik süreciyle değerlendirilmektedir. Elektronik olarak yayımlanan Türk Hemşireler Derneği Dergisi için herhangi bir abonelik bedeli, yayın ücreti ya da benzeri bir ödeme talep edilmemektedir. Aşağıda verilen yayıncıya, editörlere, hakemlere, yazarlara ait etik sorumluluklar, "Yayın Etiği Komitesi" (Committe on Publication Ethics – COPE) ve "Avrupa Bilim Editörleri Birliği" (The European Association of Science Editors – EASE) tarafından hazırlanan rehberler ile Helsinki Deklarasyonu esas alınarak hazırlanmıştır.
Yayıncının Etik Sorumlukları
• Yayıncı ve Türk Hemşireler Derneği Dergisi’nin yönetim kurulu, etik sorumluluklara uymaları gerektiğinin bilincindedir.
• Türk Hemşireler Derneği Dergisi’nin yayıncısı kâr amacı gütmemektedir.
• Yayıncı, bağımsız yayın kararlarının hiçbir çıkar olmaksızın alınmasını sağlamayı taahhüt eder.
• Bünyesinde yayımlanman her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayımlanmış her ürünün arşivlenmesi görevini üstlenir.
• Editörler Türk Hemşireler Derneği Dergisi’nin yayın sürecinden sorumludur.
Editörün Etik Sorumlulukları
Genel Sorumluluklar
• Okuyucuların ve yazarların bilimsel ihtiyaçlarını karşılamaya gayret göstermek
• Derginin sürekli olarak geliştirilmesine çaba sarfetmek
• Etik ihlal niteliğinde bir şikayet olması durumunda, derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalarak gerekli prosedürleri uygulamak
• İfade özgürlüğünü desteklemek
Okuyucularla İlişkiler
• Yayınlanan tüm makalelerin uygun niteliklere sahip hakemler tarafından değerlendirilmesini sağlamak (gerektiğinde istatiksel değerlendirme de dahil)
• Makalelerin doğru ve eksiksiz olmasında süreçleri benimsemek (örn. Teknik düzenleme, randomize çalışmalar için CONSORT kontrol listesinin kullanılması gibi)
• İyi uygulamaları teşvik eden yazarlık veya yazarların makalede katkıda bulundukları alanları açık bir şekilde belirtilmesini sağlamak
Yazarlarla İlişkiler
• Yayınlarda ve yazarlardan beklentilere ilişkin açık talimatlar yayınlamak
• Yazarlık kriterleri ve/veya katkıda bulunanlar listesinde kimlerin bulunması gerektiği konusunda rehberlik etmek
• Yazar talimatlarını düzenli olarak güncellemek ve ilgili yönergelere (örneğin ICMJE, COPE) bağlantı sağlamak
• Makalelerin incelenmesi için uygun hakemlerin seçildiğinden emin olmak
Hakemlerle İlişkiler
• Makalelerin değerlendirme sürecine ilişkin hakemlerden yapması beklenenleri hakemlere açık ve net bir şekilde iletmek
• Hakemlerden bir gönderiyi incelemeyi kabul etmeden önce olası çıkar çatışmalarının bulunmadığının belirtmelerini talep etmek
• Hakemlere yazarları, yazarlara da hakemleri ifşa etmemek
• Hakemleri gönderilerin özgünlüğünü sağlamaları ve intihallere karşı uyanık olmaları için teşvik etmek
• Hakemleri gönderilerle ilgili olası intihaller hakkında yorum yapmaya teşvik etmek (ör. etik dışı araştırma tasarımı, hasta rızası konusunda yetersiz bilgi)
• Hakemlerin performansını izlemek ve yüksek kalitede olmasını sağlamak için adımlar atmak
• Uygun hakemlerden oluşan bir veri tabanı oluşturmak ve hakemlerin performansına göre veri tabanını güncellemek
• Sürekli olarak nezaket kurallarına uygun davranmayan, makale değerlendirmesini doğru/özenli yapmayan, incelemeleri geç yapan hakemleri derginin veri tabanından çıkarmak
Editörler Kurulu ile İlişkiler
• Derginin gelişimine ve iyi bir şekilde yönetimine aktif olarak katkıda bulunabilecek uygun niteliklere sahip yayın kurulu üyelerini belirlemek
• Yayın kurulu üyelerini belirli bir görev süresi için atamak (örneğin üç yıl)
• Yayın kurulu üyelerine kendilerinden beklenen sorumlulukları açıklamak
• Derginin işleyişi hakkında görüşlerini almak ve dergi politikalarındaki değişiklikleri bildirmek için düzenli olarak (yılda en az bir kez) yayın kurulu üyelerine danışmak
Çıkar Çatışması
• Tüm yayın personelinin ve yayın kurulu üyelerinin (en az yılda bir kez güncellenmesi gereken) ilgi alanlarının (mali, akademik ve diğer türler) listesini yayınlamak
• Objektif bir inceleme sağlamak için kendilerinden, çalışanlarından veya yayın kurulu üyelerinden gelen başvuruları ele almak için uygun politikalar benimsemek ve bunları yazılı hale getirmek
• Makalelerin yayınlanma sürecinin tarafsız bir şekilde tamamlanacağını temin etmek
• Çalışmanın tüm verilerine erişimi kısıtlayan veya verileri analiz etme, yorumlama, makaleleri hazırlama, yayınlama vb. yeteneklerine müdahale eden, hem kar amaçlı hem de kar amacı gütmeyen sponsorlar ile anlaşmalara girmekten mümkün olduğunca kaçınmak
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
• Yalnızca kendi uzmanlık alanındaki makaleleri incelemeyi kabul etmek
• Makaleleri tarafsız ve gizli bir şekilde değerlendirmek
• Herhangi bir çıkar çatışmasıyla karşılaştığını düşündüğünde editörü bilgilendirmek
• Makalelerin inceleme sürecinden sonra gizlilik ilkesine uymak
• Makaleleri objektif olarak ve yalnızca içeriği bakımından gözden geçirmek
• Irk, cinsiyet, dini veya politik inançların veya ekonomik kaygıların incelemeyi etkilememesini sağlamak
• Kişisel yorumlar ve saygısız ifadelerden kaçınarak makaleyi yapıcı ve saygılı bir üslüp ile incelemek
• İncelemesi kabul edilen makaleyi zamanında ve yukarıda belirtilen etik kurallara uygun olarak gözden geçirmek
• Değerlendirdikleri makalelere ilişkin Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurmak
Yazarların Etik Sorumlulukları
• Özgün çalışmaları dergiye sunmak
• “İnsan” öğesinin içinde bulunduğu tüm çalışmalarda makalenin “gereç ve yöntemler” bölümünde Helsinki Deklarasyonu Prensipleri’ne uygun olarak çalışmayı yaptıklarını, kurumlarının etik kurullarından ve çalışmaya katılmış insanlardan Bilgilendirilmiş Gönüllü Onamı aldıklarını belirtmek ve belgelemek
• “Hayvan” öğesi kullanılmış çalışmalarda makalenin “gereç ve yöntemler” bölümünde hayvan haklarını koruduklarını ve kurumlarının etik kurullarından onay aldıklarını belirtmek ve belgelemek
• Makalede bir başkasına ait fotoğraf, şekil vb materyaller kullanılmışsa bu materyal sahiplerinden yazılı izin almak ve belgelemek
• Olgu sunumlarında hastanın kimliğinin ortaya çıkmasına bakılmaksızın hastalardan “Bilgilendirilmiş Gönüllü Onam” aldıklarını belirtmek ve belgelemek
• Makalelerde yararlanılan tüm kaynakları doğru ve uygun bir şekilde kaynak göstermek
• Çalışmalarını aynı anda birden fazla dergiye sunmamak (Her sunum ancak bir öncekinin tamamlanmasından sonra yapılabilir. Başka bir dergide yayınlanan bir çalışma sunulamaz) ve Telif Hakkı Devir Formu’nu doldurmak
• Makaleye katkıda bulunmayan kişileri yazar olarak göstermemek
• Tüm yazarların görev dağılımlarını açık ve net ifade etmek
• Yayınlanmak üzere gönderilen makale ile ilgili çıkar çatışması varsa açıklamak
• Çalışma katılımcılarının rızasını ve kullanılan verilerin araştırılması / analizi ve paylaşımı ile ilgili gerekli izinleri belgelemek
• Yayınlama sürecinde çalışmada bir hata fark edecek olursa editörü ve editörler kurulunu bilgilendirmek, düzeltme veya geri çekme işlemi sırasında iş birliği yapmak
• Makalenin inceleme süreci başladıktan yazarların sorumluluklarını değiştirmemek (örneğin yazar ekleme, yazar adlarının yeniden sıralanması)
• Yayımlanan makaleye ilişkin verileri 5 yıl süreyle saklamak
İntihal ve Etik Dışı Davranışlar
Üniversitelerarası Kurul Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne göre bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
d) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
f) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı hâlde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
g) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
h) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
i) Yayınlarında hasta haklarına riayet etmemek,
j) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda veya diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
k) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
l) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
m) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
n) Araştırma ve deneylerde; hayvanlara ve ekolojik dengeye zarar vermek, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak, mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak,
o) Araştırmacılar veya yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlülüğüne uymamak,
p) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,

Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi
Editörler, hakemler, yazarların yukarıda belirtilen etik sorumluluklarına uygun olmayan bir davranış ve değerlendirme sürecindeki ya da yayımlanmış olan bir makalede etik olmayan bir durumla karşılaşılması durumunda info@thder.org.tr adresine e-posta yoluyla bildirilmesi gerekir.

Türk Hemşireler Derneği Dergisi; makale gönderimi, makalelere ulaşım ve değerlendirme eylemleri hususunda hiçbir ücret talep etmemektedir.

Journal of Turkish Nurses Association; does not charge any fee for article submission, access to articles and evaluation actions.